مواد معدنی تحت تاثیر اتفاقات گوناگون و اکثرا در بخش پوسته زمین در فاصله 5 تا 40 کیلومتری ایجاد می شوند. البته دو سنگ الماس و زبرجد در بخش گو شته زمین شکل می گیرند.

 تمامی سنگ های قیمتی از لایه پوسته استخراج می شوند که از سه نوع کانی تشکیل شده است. این کانی ها با نام های آذرین، دگرگون و رسوبی شناخته می شوند. این اسامی باتوجه به شیوه تشکیل سنگ ها نامگذاری شده است. تعدادی از سنگ های قیمتی تنها یک نوع کانی میزبان دارند و بعضی دیگر در چندین کانی شکل می گیرند. در این مقاله در مورد هر کدام از این سنگ ها اطلاعاتی را ارائه می کنیم.البته خاستگاه بعضی سنگ های قیمتی هم، فرایندهای متابولیسمی موجودات زنده است که در انتها به آن می پردازیم.

سنگ های آذرین:

سنگ های آذرین حاصل منجمد شدن ماگماها هستند. گرمای داخل زمین باعث ذوب شدن سنگ ها می شود که به این مواد ماگما یا مواد مذاب می گوییم. در اثر فوران های آتش فشانی، ماگما از گوشته زمین به سمت پوسته می رود و زمانیکه به سطح زمین می رسند، در صورتیکه به تدریج سرد شوند متلبور شده و  به صورت مواد معدنی در می آیند. با افزایش فشار مواد مذاب به داخل و اطراف کانی ها نفوذ کرده و  فعل و انفعالات شیمیایی با آن ها به وجود می آورند. سنگ های آذرین به دو دسته آذرین درونی و آذرین بیرونی تقسیم می شوند که آذرین درونی، نتیجه ماندن ماگما در آشیانه و سرد شدن آن به آهستگی می باشد و آذرین بیرونی حاصل فرآیند آتش فشانی و خارج شدن مواد مذاب از دهانه آتش فشان و سرد شدن سریع آن است.

از سنگ های قیمتی که میزبان آن ها سنگ های آذرین می باشد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

·         زمرد

·         آکوامارین

·         الماس

·         توپاز

·         آمیتیست

·         عقیق

·         اپاتیت

سنگ های رسوبی:

زمانی که سنگ های آذرین به سطح زمین می رسند، به دلیل فرسایش و تحت فشارهای جوی و آب و هوایی، به قطعات ریزتری تقسیم شده و همرا با جریان آب یا باد به مکان هایی دیگر انتقال داده می شوند. به تدریج این رسوبات به شکل لایه هایی روی زمین و یا زیر آب شکل می گیرند و با فشارلایه های بالایی به زیرین، به تدریج متراکم می شوند. با گذشت زمان و وقوع تغییرات فیزیکی و شیمیایی در آن ها، لایه های رسوبی تبدیل به سنگ می شوند.

تعدادی از سنگ های قیمتی که میزبان آن ها سنگ های رسوبی است:

·         جاسپر

·         مالاکیت

·         اپال

·         زیرکن

سنگ های دگرگون:

سنگ های گران قیمت با خاستگاه دگرگون، باتوجه به نوع دگرگونی به دو نوع تقسیم می شوند:

1.       کانی ها و سنگ های گران قیمت مرتبط با دگرگونی از نوع دیناموترمال

2.       کانی ها و سنگ های گران قیمت مربوط با دگرگونی از نوع اسکارن

بسیاری از سنگ های قیمتی دگرگون، از دسته دوم هستند.

بعضی شرایط خاص مانند فعل و انفعالات زمین شناختی، سنگ های آذرین، رسوبی و کانی هارا در معرض فشار و حرارت بالا قرار می دهد که این اتفاق باعث به وجود آمدن تغییراتی در ساختار کریستالی و شیمیایی ماگماها می شود و در نهایت منجر به شکل گیری سنگ های دگرگون می گردد. بد نیست بدانید که سنگ فیروزه انگشتر فیروزه شما هم از همین طریق به وجود می آید.

از جمله سنگ های قیمتی که میزبان آن ها سنگ های دگرگون می باشد، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

·         لاجورد

·         یشم

·         یاقوت سرخ

·         یاقوت کبود

·         فیروزه

·         لعل

خاستگاه آلی :

بعضی دیگر از گوهرها، در فرآیندهای متابولیسمی موجودات زنده شکل می گیرد. این گوهرها، در ترکیبات خود مقداریمواد آلی و معدنی دارند که در ساختمان موجودات زنده استفاده شده است.

بعضی از گوهای این دسته :

·         مروارید

·         کهربا

·         عاج

·         شبق

·         مرجان

امیدواریم با چگونگی پیدایش سنگ های قیمتی آشنا شده باشید و زمان خرید انگشتر عقیق یا انگشتر فیروزه یا سایر سنگ های قیتی، خاستگاه آن را بدانید.